I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN.
- Điều hòa hoạt động của gen là điều hòa lượng sản phẩm của gen được tạo ra.
- Điều hòa hoạt động của gen xảy ra ở nhiều mức độ :
+ Điều hòa phiên mã : Điều hòa số lượng mARN được tổng hợp trong tế bào.
+ Điều hòa dịch mã : Điều hòa lượng prôtêin được tạo ra.
+ Điều hòa sau dịch mã : Làm biến đổi prô têin sau khi đựơc tổng hợp để thực hiện chức năng nhất định.
II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ.
1. Cấu trúc của ôpêrôn lac
* ôpêron là một cụm gen cấu trúc có chung cơ chế điều hòa..
VD: ô pê rôn lac ở vi khuẩn E.Coli điều hòa tổng hợp các enzim giúp chúng sử dụng đường lactôzơ.
* Ôpêrôn lac gồm 3 thành phần:
- Nhóm gen cấu trúc (Z, Y, A): Quy định tổng hợp enzim tham gia vào các phản ứng phan giải đường lactôzơ.
- Vùng vận hành (O): là vị trí tương tác với chất prôtêin ức chế ngăn cản phiên mã.
- Vùng khởi động (P): Là nơi mà ARN polimeraza bám vào và khởi đầu phiên mã.
2. Cơ chế hoạt động của ôpêrôn lac ở E.Coli.
Đặ điểm
|
môi trường không lac tôzơ
|
môi trường có lactôzơ
|
Hoạt động của gen điều hòa(R)
|
tổng hợp prôtêin ức chế.
|
tổng hợp prôtêin ức chế.
|
Hoạt động
của Prôtêin ức chế
|
bám vào vùng vận hành
|
liên kết với phân tử lactôzơ à biến đổi cấu hình không gian à không
liên kết được với vùng vận hành
|
Hoạt động của nhóm gen cấu trúc
|
không hoạt động phiên mã
|
hoạt động phiên mã à dịch mã à pr
phân giải đường lactôzơ . à hết lactôzơ,
prôtêin ức chế liên kết vời vùng vận hành, phiên mã bị dừng.
|
Đăng nhận xét